Die tekst op ‘t kaartje (over rouw en hoe ingewikkeld dat is)

Het is 2015. Op de mat ligt een nieuwe stapel kaartjes. Sinds het overlijden van onze kleine Isa ontvangen we ze bijna elke dag.

Het doet ons goed. 

Zoveel mensen die aan ons denken in deze onwerkelijke tijd.

Ik pak een kaart met op de voorkant twee gearmde knuffelberen. Op de achterkant staat geschreven: “Hou elkaar vast, dan gaat de zon ooit weer schijnen". 

Woorden van een lief iemand die met ons meeleeft. Alhoewel ik ergens van binnen weet dat het waar is, wil ik het niet horen. Ik ben zo zó verdrietig en heb geen ruimte voor dat licht van de zon. 

Het is donker om mij heen. En ik wil dat het donker is. Van die gitzwarte wolken boven je hoofd, die geen kant op gaan. Ik wil buiten in de regen staan en helemaal koukleumend en zeiknat weer naar binnen gaan zonder dat het me ook maar iets kan schelen.

Maar aan de andere kant wilde ik óók dat het mooi is. Een prachtig kaartje voor haar afscheid, een deken uitzoeken voor haar kistje, een pluizig zacht knuffeltje, betoverende bloemen en een gouden vlinder.

Dit is verwarrend en vermoeiend. Ik weet soms gewoon even niet meer wat ik moet of wil. Zijn hier überhaupt regels voor? Wie kan mij daar wat over vertellen? 

De reacties van andere mensen zijn verwarrend en soms zelfs kwetsend. Maar ja, doen die mensen dat ook niet gewoon omdat ze niet zo goed weten wat ze ermee moeten? Hoe comfortabel zijn we met rouwen? Wat weten we eigenlijk van?

Als je een verlies te verwerken krijgt, wordt je in je dagelijkse leven heen en weer geslingerd in je rouw. Op het ene moment is het donker en moet je onder ogen zien dat iemand er niet meer is. Dat hele gewone dingen je ineens aan het huilen maken. Of het leren omgaan met bijvoorbeeld het zijn van een mama zonder kindje.

Maar soms heb je even geen zin in verdriet, ben je er even klaar mee en zoek je licht.

Licht in de vorm van afleiding en nieuwe dingen doen. Dan neem je weer deel aan de wereld om je heen, ga je bijvoorbeeld weer naar je werk of je spreekt af met een vriendin.

Rouw kun je zien als een zigzaglijn. Op de zig zit verliesgericht rouwen, - je wil alleen maar diep onder de dekens liggen. Op de zag zit herstelgericht rouwen, - je wil naar buiten en onder de mensen zijn.

Het is een lijn zonder begin, zonder midden en zonder eind. Een beweging die je, in je dagelijkse leven, heen en weer laat slingeren. 

Dit idee van de zigzaglijn is van Maggie Stroebe en Henk Schut.

Zij zeggen zelfs dat zonder herstelgericht rouwen, dus dat zoeken naar het licht, je op den duur niet meer in staat bent om voor jezelf te zorgen. 
Het gaat erom dat je beide kanten van de zigzaglijn leert te verweven in je leven van nu.

Daar staat geen vaste tijd voor en is voor iedereen verschillend. Volg daarin je hart, hoe moeilijk soms ook is.

De tekst op het kaartje was goed bedoeld maar moeilijk voor me om destijds te lezen. Zo is het soms. Het doet me denken aan een zin van van rouwexpert Manu Keirse: “Weet dat je de ander niet los hoeft te laten, maar anders moet leren vasthouden”.

Dus hou elkaar vast.  Hou degene die je moet missen vast, in het licht en in het donker met evenveel liefde als gemis.